fbpx Skip to main content

Koloniale Banden

Ruim drie eeuwen lang heeft Nederland koloniale gebieden gehad. In Amsterdam zie je dat bijvoorbeeld terug aan de gevelstenen met een koffievaatje of suikerbroden. Ook op een aantal buitenplaatsen en kastelen ontdek je sporen van kolonialisme. Wat vertellen bijvoorbeeld de portretten van bewoners met Afrikaanse bedienden? Of wat zegt de kamer met Chinees porselein over de relatie met Azië? Welke verhalen vertellen huisarchieven over het leven in de koloniën?

Vertellers en performers onthullen de koloniale banden van verschillende buitenplaatsen en kastelen. Zij brengen deze geschiedenissen op unieke wijze tot leven. Laat je verrassen door deze onbelichte kant van erfgoed!

Stemmen uit het Archief - Buitenplaats spijkerbosch

STEMMEN UIT HET ARCHIEF

Op de zolder van de buitenplaats Spijkerbosch bevinden zich dozen vol met oude brieven en kasboeken. Het familiearchief kwam via vererving terecht op Spijkerbosch. Daarin zitten bijzondere documenten, onder meer over Suriname.
En dan blijkt dat voorouders van acteur Mike Ho Sam Sooi net als voorouders van de huidige bewoner van Spijkerbosch, Eef van Limburg Stirum, eigenaar waren van eenzelfde plantage. Maar dan in een andere tijd en onder andere omstandigheden.

Mike Ho Sam Sooi neemt je in een theatrale performance mee naar die plantage. Naar de mensen die er woonden en er werkten in de negentiende en twintigste eeuw. Wat hebben zij ons te vertellen?

PRAKTISCHE INFORMATIE

(UITVERKOCHT) Het programma duurt tussen de 40 á 50 minuten inclusief een korte inleiding door de gastheer/vrouw. De entree bedraagt €10,-. De verzamelplek is de serre aan de zijkant van het huis. Na een korte wandeling door het huis kom je in de eetkamer. Hier vindt het programma plaats.

OVER ACTEUR MIKE HO SAM SOOI

Acteur, regisseur en cameraman. Mike Ho Sam Sooi kwam op 6 april 1954 ter wereld in Paramaribo. Bij het grote publiek is hij o.a. bekend van zijn rollen in Oppassen, Goudkust en Medisch Centrum West.

 

OPVOERING 1: 11.30
OPVOERING 2: 13.30
OPVOERING 3: 15.30

 

LOCATIE

Buitenplaats Spijkerbosch
Spijkerbospad 7
8121 DC Olst
Overijssel

Buitenplaats Spijkerbosch is een particulier bewoond huis dat normaal niet toegankelijk is voor bezoekers.

Twee schilderijen, een gedicht en een rondje door het huis - Landgoed Singraven

TWEE SCHILDERIJEN, EEN GEDICHT EN EEN RONDJE DOOR HET HUIS

Beleef op Singraven een bijzonder en veelzijdig programma over gedeeld koloniaal verleden.
Op Singraven hangen twee schilderijen van hofschilder Tethart Philipp Christian Haag. Ontdek met de loep Cupido en Sideron, die als kind cadeau werden gedaan aan Willem V. Historica Dineke Stam vertelt over hun leven in Nederland aan het hof. En over nazaten die verrast waren met het verhaal van hun bijzondere voorouder. Maak kennis met andere kinderen die net als Cupido en Sideron waren meegenomen uit een van de koloniën.
Kunstenaar Verno Romney reflecteert op deze geschiedenis in een voordracht, speciaal geschreven voor deze gelegenheid.
Vrijwilligers van het landgoed nemen je daarna mee door het huis. Ze staan tijdens de rondleiding stil bij voorwerpen uit de collectie met koloniale banden.

 

OVER HISTORICA DINEKE STAM

Dineke Stam (Dinxperlo, 1958) is historica met een ruime ervaring in het werken aan diversiteit binnen de museum- en erfgoedsector. Interessegebieden en specialisaties: vrouwengeschiedenis, genderstudies, Tweede Wereldoorlog en jodenvervolging, oral history, migratiegeschiedenis, projectonderwijs.

 

OVER KUNSTENAAR VERNO ROMNEY

Creatieveling in de bredere zin. Muziek, dans, poetry, fotografie, grafisch ontwerp, de verschillende terreinen waar Verno (Hoogeveen, 1983) actief in is. Altijd geïnteresseerd in dat wat mensen raakt en beweegt.

PRAKTISCHE INFORMATIE

(UITVERKOCHT) Het programma duurt tussen de 40 á 50 minuten inclusief een korte inleiding door beheerder Daan van Mierlo. De entree bedraagt €10,-. Het programma is in huis. Aanmelden / verzamelen bij de voordeur van het huis, dat is bij de toren.

OPVOERING 1: 11:30
OPVOERING 2: 13:30
OPVOERING 3: 15:00

 

LOCATIE

Landgoed Singraven
Molendijk 37
7591 PT Denekamp
Overijssel

KOLONIALE BANDEN

Landgoed Singraven is ingericht met de kunst- en antiekcollectie van de laatste particuliere bewoner, Willem Frederik Jan Laan (1891-1966). Zijn vader had een groot vermogen verworven, mede door zijn rijstpellerijen in de Zaanstreek Die rijst was afkomstig van Java, getuige de naam van het Zaanse pakhuis: ‘Java’. Javaanse boeren waren door de koloniale overheid onder het Cultuurstelsel gedwongen rijst voor de wereldmarkt te produceren. Het landgoed is sinds 1956 in eigendom en beheer van de Stichting Edwina van Heek.

TWEE BIJZONDERE SCHILDERIJEN

Op Landgoed Singraven hangen twee werken van hofschilder Tethart Philipp Christian Haag. Beide zijn van rond 1770 en op beide zijn tussen alle witte heren, twee zwarte personen te zien: Cupido en Sideron. Als kind zijn ze cadeau gedaan aan Willem V, nog voor hij stadhouder werd. Over hen is meer bekend geworden door de studie van Esther Schreuder, die zij in 2017 publiceerde: Cupido en Sideron – Twee Moren aan het hof van Oranje.

Landgoed Singraven staat bekend om het mooie arboretum en de watermolen. Het huis is indrukwekkende met een neoclassicistische voorgevel en een toren. Het is omgeven door een prachtig park, aan het einde van een lange kaarsrechte eikenlaan. De laatste bewoner, W.F.J. Laan (1891-1966), vergaarde een unieke kunst-, antiek- en meubelcollectie. Uit deze verzameling stelde hij het cultuurhistorisch waardevolle 18e eeuwse interieur van Huis Singraven samen. Het huis heeft een prachtige centrale hal.

Van Schottegat naar Sappemeer: een muzikaal verhaal over Louis Alons uit Curaçao - Borg Welgelegen

De familie Star Lichtenvoort bezat sinds 1749 de borg Welgelegen. Hier vestigden zich Cornelis Star Lichtenvoort en echtgenote Maia Kock toen zij in 1766 uit Curacao terugkeerden. Drie van hun tot slaaf gemaakten namen zij mee: een moeder (“Sambo”), haar zoon Louis en dochter Anna. Sambo en Anna gingen na drie jaar terug. Louis bleef achter op Welgelegen, hij was toen een jaar of 14.

Louis Alons, zoals hij later werd genoemd, woonde en werkte tot aan zijn dood in 1813 te Sappermeer. Tweemaal huwde hij en negen maal werd hij vader. Hoe zag zijn leven eruit? Daarover vertelt Roberto Refos. Verhalen over Louis’ leven worden afgewisseld met passende liederen van de bekende muzikale avonturier Arnold Veeman.

PRAKTISCHE INFORMATIE

(UITVERKOCHT) Het programma duurt ca. 60 minuten inclusief een korte inleiding door beheerder Rosine Molenaar. De entree bedraagt €10,-. Verzamelen voor het huis bij de voordeur. Vooraf wordt voor 1 euro koffie of thee geschonken.

OVER VERHALENVERTELLER ROBERTO REFOS

Roberto is mede-initiatiefnemer van Keti Koti Groningen. Met dit evenement wordt de afschaffing van slavernij herdacht.

OVER MUSICUS ARNOLD VEEMAN

In 2004 studeerde Arnold Summa Cum Laude af als hedendaags componist. Hij werkte met befaamde dirigenten en o.a. het Kronos Quartet, het Noord Nederlands Orkest en het Metropool Orkest. In 2018 trad hij op voor Z.K.H. Koning Willem-Alexander en zijn familie tijdens Koningsdag op de Vismarkt in Groningen.
www.arnoldveeman.com

OPVOERING 1: 11:00
OPVOERING 2: 13:00
OPVOERING 3: 15:00

 

LOCATIE

Veenborg Welgelegen
De Vosholen 60
9611 TD Sappemeer
Groningen

De Veenborg Welgelegen is een unieke locatie op het Groningerland. Omgeven door mooie hoge bomen, een fraai park en omringd door een gracht geeft het deze buitenplaats een voorname uitstraling. De Borg heeft een mooie tuinaanleg, dienstgebouw, brug en dam, tuinmuur en trappen, met karakteristieke erfafscheidingen en tuinsieraden.

Baron van der Capellen en Ourika - Landgoed Vollenhoven

Verschillende bewoners van Vollenhoven hadden banden met de koloniën, zo ook Goderd Alexander Gerard Philip baron van der Capellen, voormalig gouverneur-generaal van Nederlands-Indië. Van der Capellen staat bekend om zijn kritische houding ten aanzien van het de koloniale politiek. Maar hoe kritisch was hij? En welke gevolgen had zijn houding voor de bevolking van Nederlands-Indië?
Frieda Heijkoop werkt aan een boek over Vollenhoven. Op Dag van het Kasteel vertelt zij meer over deze baron. Ook over zijn kabinet met ‘Indische Exotica’ dat op zolder was opgesteld en waar hij regelmatig bezoekers verwelkomde. In het programma is speciaal aandacht voor Ourika Jacoba Elisabeth Salawatta, die als jong meisje ontvoerd werd uit Papua. Van der Capellen had haar meegenomen naar Vollenhoven. Wat is over Ourika bekend en wat heeft schaatser Mark Tuitert met haar te maken?

Singer-songwriter Shishani sluit het programma af met een indrukwekkend optreden:  een ode voor Ourika.

Na deze presentatie is het mogelijk de prachtige tuin te bezoeken onder leiding van mevrouw Liline Haitsma Mulier, de bewoonster van Vollenhoven.

 

OVER SINGER-SONGWRITER SHISHANI

Shishani is singer-songwriter met roots in Namibie & België, maar groeide voornamelijk op in Nederland. In haar werk brengt ze deze werelden samen. Ze heeft verscheidene prijzen gewonnen voor haar werk in het binnen- en buitenland en toert internationaal.
Met haar kwartet Namibian Tales onderzocht ze in samenwerking met UNESCO de muzikale tradities van San gemeenschappen in de Namibische Kalahari woestijn. In opleiding is ze antropoloog & musicoloog en als artiest & activist belicht ze sociale vraagstukken in haar werk.

OVER SPREKER FRIEDA HEIJKOOP

Frieda Heijkoop (1953) studeerde Nederlandse taal- en letterkunde aan de universiteit van Utrecht. Zij is werkzaam als docent Nederlands bij het Grafisch Lyceum Utrecht en verricht onderzoek naar de geschiedenis van landgoed Vollenhoven.

LOCATIE

Het Grote Huis
Utrechtseweg 59
3732 HA De Bilt

PRAKTISCHE INFORMATIE

(UITVERKOCHT) Het programma duurt ongeveer 45 minuten inclusief een korte inleiding door bewoonster Liline Haitsma Mulier. De entree bedraagt €10,-. Verzamelen bij het grote huis. Er staan parkeerborden.

OPVOERING 1: 11:00

 

Over koetsen en kauri's - Huis Nienoord

OVER KOETSEN EN KAURI’S

Tussen de honderden koetsen in museum Nienoord, bij de gelijknamige borg, bevindt zich een opmerkelijk rijtuigje met een olifant. Rijtuigrestaurateur Arie de Jager heeft die – het is een model – in Indonesië laten maken naar voorbeeld van de Singa Barong uit Cirebon. Bijna op dezelfde plek in het museum hangt een opvallend schilderij: de sultan van Yogyakarta laat zich vervoeren in een Gala Coupé. Dit rijtuig is in de negentiende eeuw gebouwd door de firma Hermans te Den Haag en wordt nog steeds gebruikt.

Arie de Jager verzorgt over deze en andere rijtuigen in Indonesië een verrassende presentatie, met eigen beeldmateriaal uit Indonesië van de oude Nederlandse rijtuigen. Die dienen inmiddels niet meer louter als vervoermiddel maar hebben ook andere functies gekregen.

 


OVER SPREKER ARIE DE JAGER

Voormalig restaurateur en hoofd collecties van het Nationaal Rijtuigmuseum. Momenteel consulent behoud en beheer Erfgoedpartners Groningen.

 

PRAKTISCHE INFORMATIE

(UITVERKOCHT) Het programma duurt 45 minuten. De entree bedraagt €10,-.

LEZING 1: 14:00
LEZING 2: 15:00

 

LOCATIE

Museum Nienoord
Nienoord 1
9351 AC Leek
Groningen

De borg Nienoord is een 19e-eeuwse Groninger buitenplaats van allure, met een unieke collectie rijtuigen van nationaal belang. Het complex dateert oorspronkelijk uit 1524. Nienoord staat bekend om de  paardenstallen, het koetshuis en een bijzondere 17e-eeuwse schelpengrot.

Wat valt er te nog meer ontdekken over de koloniale banden van deze en andere rijtuigen op Nienoord? Waarom staat er op een rijtuig een familiewapen met morenhoofd en zijn enkele paardetuigen versierd met kauri-schelpen?

Een brief uit Java - Buitenplaats Djoerang

Djoerang is genoemd naar de plantage op Java van de familie Hasselman, vanaf ± 1850 de bewoners van dit omstreeks 1830 gebouwde huis. De huidige bewoner, Huib van Everdingen, is een nakomeling van de familie, die ook gelieerd is aan Johannes van den Bosch, de bedenker van het cultuurstelsel.

Speciaal voor deze Dag van het Kasteel heeft student Siebe Brockötter zich verdiept in de familie Hasselman en hun rol in Indonesië en hij is daarbij gestuit op interessante documenten en tekeningen. Zo laat Benjamin Hasselman zich in een persoonlijke brief kritisch uit over het cultuurstelsel en maakt hij melding van de positie van ‘slaven’. Welke werkelijkheid ging er schuil achter die brief?

Op de dag van het kasteel ontvangt Huib van Everdingen je in de eetkamer van het huis, waar hij en Siebe hun bevindingen zullen delen. De bronnen liggen daarbij letterlijk op de eettafel. Carola Eijsenring zal het programma leiden en voorzien van een eigenzinnige performance.

PRAKTISCHE INFORMATIE

(UITVERKOCHT) Het programma duurt ca. 50 minuten. De entree bedraagt €10,-. Verzamelen bij de voordeur van het huis.

OPVOERING 1: 11:30
OPVOERING 2: 13:30

 

OVER PERFORMER CAROLA EIJSENRING

Carola Eijsenring (1954, Den Haag) is geboren uit Nederlands-Indische ouders, en opgegroeid in Nederland en Suriname. Door de vele omzwervingen in de familie waren er altijd verhalen. Vanuit deze verteltraditie is ze haar eigen verhalen gaan schrijven. In de negentiger jaren kwam daar de poëzie bij. Ze is eigenaar van haar bedrijf Indigo-Wereld, met als kernmissie ‘het verbinden van werelden van verschil’. Door het delen van verhalen deel je niet alleen informatie met elkaar, maar minstens zo belangrijk .. ook emoties. Voorop staat de verbinding, in vrijheid en alle verscheidenheid, met jezelf en elkaar. Van huis uit orthopedagoog, heeft ze ruim 35 jaar werkervaring op het sociaal-cultureel-educatieve snijvlak, steeds vanuit een multiculturele invalshoek.

LOCATIE

Landhuis Djoerang
Uiterdijk 62
4011EW Zoelen
Gelderland

Landhuis Djoerang is een particulier bewoond huis dat normaal niet toegankelijk is voor bezoekers.

Lezing Wim Manuhutu - Huys ten Donck

Lezing van historicus en Indonesië expert Wim Manuhutu

In het authentieke Huys ten Donck zijn nog meerdere voorwerpen te vinden die herinneren aan de VOC periode. In deze lezing op Dag van het Kasteel wordt de VOC vanuit verschillende perspectieven benaderd. Leer over de rol van bewindhebbers en hun effect op het leven van de mensen in de gebieden die onder de invloed van de VOC vielen.

Wim Manuhutu belicht die invloed en de vaderlandse geschiedenis van vele kanten. De lezing zet aan tot denken en een gesprek. Leer ook meer over de scheepsbouw, ontdekkingen, technische vooruitgang, de Republiek der Nederlanden tegen Portugal en andere internationale grootheden en de pragmatische en gewelddadige kant van de VOC.

Huys ten Donck is onlosmakelijk verbonden met de VOC. Het huis werd 1746 gebouwd door Otto Groeninx van Zoelen, burgemeester van Rotterdam en bewindhebber van de VOC. Bovendien droegen twee VOC-schepen de naam Huys Ten Donck.

 

PRAKTISCHE INFORMATIE

(UITVERKOCHT)

10.30 Inloop (aanmelden bij de voordeur)
11.00 Aanvang lezing met een welkomstwoord van Iris Broersma, erfgoedprofessional en bestuurslid van de Nederlandse Kastelenstichting

De lezing duurt ongeveer 45 minuten.
Na de lezing kun je de tuin te bezoeken.
Toegangsprijs 15 euro. Je toegangsbiljet is tevens je toegangskaart voor de tuin.

NB De lezing is niet gekoppeld aan een rondleiding door het huis

OVER SPREKER WIM MANUHUTU

Wim Manuhutu is historicus en gespecialiseerd in de geschiedenis van Indonesië. Zijn focus ligt op erfgoed en diversiteit.
Hij is op dit moment directeur van het migratiemuseum in Den Haag. Tot 2008 was hij twintig jaar directeur van museum Maluku in Utrecht. Tussen 2004-2008 was hij voorzitter van de sectie Culturen van de Nederlandse Museum Vereniging.
Meer informatie: manu2u.com

Op weg naar de lezing passeer je weliswaar enkele ruimtes, maar het huis is verder deze dag niet te bezichtigen. Voor rondleidingen door het gehele Huys ten Donck en andere mogelijkheden voor de Buitenplaats kunt u de website raadplegen http://www.huystendonck.nl

LOCATIE

Stichting Het Huys ten Donck
Benedenrijweg 461
2983 LA Ridderkerk
Zuid-Holland

Je parkeert op de parkeerplaats naast het Huys ten Donck. Dit is direct rechts op de parkeerplaats achter het ingangshek (niet op het gras s.v.p.).
Of op de Donckselaan parallel aan de buitenplaats parkeer je langs de stoep aan de rechterkant/westkant. Het is niet toegestaan om met banden op de stoep te staan.
Bij uitzonderlijke drukte parkeer je je auto op de Ringdijk met een band op de stoep/langs de berm.